W dniu 17 lutego 2023r. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, w ramach prowadzonych konsultacji społecznych zwróciło się do organizacji branżowych o opinie na temat projektu ustawy o Funduszu Ochrony Rolnictwa.

Poniżej prezentujemy stanowisko Związku Polskich Przetwórców Mleka dotyczące ww. projektu:

Mimo, że idea ochrony dostawców produktów rolnych przed niezawinioną utratą dochodów jest nam bliska, uznajemy za niecelowe powołanie „Funduszu Ochrony Rolnictwa”.

Rozumiemy, że idea Funduszu Ochrony Rolnictwa wydaje się być dobrym pomysłem w kontekście roku wyborczego, ale pozwalamy sobie przypomnieć o dwóch nieudanych i równie populistycznych próbach utworzenia tzw. „funduszu stabilizacji dochodów rolniczych” (podejmowanych zarówno za rządów PiS, jak i koalicji PO-PSL) – które spotkały się z szeroką krytyką środowisk rolniczych i sektora przetwórczego.

Nasze pierwsze zastrzeżenie budzi fakt, że zgodnie z aktualnym brzmieniem projektu, wszystkie branże dokonywałyby wpłat na rzecz jednego funduszu. Oznacza to, że np. producenci mleka finansowaliby ewentualne straty poniesione przez dostawców innych surowców rolno-spożywczych.
Biorąc pod uwagę rozmiary produkcji w poszczególnych branżach dostrzegamy istotne różnice pomiędzy wysokością wpłat, których dokonywałyby poszczególne sektory, przy jednoczesnym różnym ryzyku wystąpienia niewypłacalności podmiotów skupujących w zależności od rynku, na którym działają. Innymi słowy, w naszej opinii branża mleczarska ponosiłaby koszty niewspółmierne do korzyści płynących z istnienia takiego funduszu – co w naszej opinii nie jest sprawiedliwym rozwiązaniem.

Drugą kwestią budzącą nasze zastrzeżenie jest sam pomysł przymusowego odbierania środków zarobionych przez rolników (i to za pośrednictwem podmiotów skupujących) i przekazywania ich na fundusz, z którego wpłacający rolnicy być może nigdy nie będą korzystać. Takie rozwiązanie nosi znamiona podatku, co już samo w sobie dyskwalifikuje ten pomysł. Co równie istotne, takie rozwiązanie de facto oznacza obciążenie rolników kosztami cudzych, nieudolnych, albo nierzadko celowych i patologicznych działań. Zwracamy także uwagę, że wprowadzenie takiego rozwiązania w aktualnej sytuacji rynkowej, kiedy ceny skupu mleka gwałtownie się obniżają przy ciągle wysokich kosztach produkcji jest działaniem szkodliwym wobec rolników-producentów mleka.

Dlatego, zamiast dalszego procedowania projektu ustawy o Funduszu Ochrony Rolnictwa, proponujemy podjęcie prac na ustawą wprowadzającą dobrowolne ubezpieczenie dla producentów rolnych od skutków niewypłacalności podmiotów skupujących płody rolne. Polisy tego typu mogłyby być obsługiwane np. przez Bank Gospodarstwa Krajowego lub inną państwową instytucję finansową, a ich dobrowolność pozwoliłaby precyzyjnie określić zainteresowanie rolników tego typu zabezpieczeniem przed tego typu problemami. – bez zmuszania kogokolwiek do ponoszenia kosztów cudzej nieudolności lub niegospodarności. Jednocześnie pozwoliłoby to na zdjęcie obowiązków administracyjnych z podmiotów skupujących, wynikających z aktualnej treści ww. projektu.