W dniu 8 marca 2023r. w Brukseli odbyło się posiedzenie Komitetu Handlu i Gospodarki EDA, w którym udział wziął przedstawiciel Polski oddelegowany przez ZPPM. Udział przedstawiciela w posiedzeniu był dofinansowany ze środków Funduszu Promocji Mleka.

Posiedzenie otworzyli współprzewodniczący Komitetu tj. Lise Andreasen Høyer (Dania) oraz Béranger Guyonnet (Francja).

Sekretariat EDA przypomniał zgromadzonym o zakazie wymiany jakichkolwiek informacji, które mogłyby zostać uznane za złamanie przepisów antytrustowych – w szczególności wrażliwych danych handlowych, takich jak np. ceny, listy klientów, inwestycje.

Po przyjęciu porządku obrad, zgromadzeni przeszli do jego realizacji.

1) Omówiono priorytety:

a) działającej w ramach Komitetu TEC grupy zadaniowej ds. WPR (CAP TF) tj.:
Komisja Europejska ogłosiła, że po letniej przerwie rozpocznie dyskusje nad zmianami WPR po 2027r. Dlatego EDA w czerwcu 2023r. spotka się europarlamentarzystami i Komisją Europejską. Aby rozpocząć dyskusję wewnątrz EDA, zostanie przygotowany projekt dokumentu „CAPfit4future according do EDA”. Na tej podstawie, w toku 2023r. CAP TF zacznie rozwijać stanowisko EDA wobec planowanej reformy WPR ;

b) działającej w ramach Komitetu TEC grupy zadaniowej ds. handlu (Trade TF) tj.:
Aktualizacja statusów negocjacji handlowych – toczących się i zawieszonych oraz aktualizacja informacji dotyczących problemów z dostępem do poszczególnych rynków (np. związanych ze świadectwami zdrowia, czy specyficznymi wymogami administracyjnymi). Na maj 2023r. zaplanowano również konferencję „EDA Trade day”;

c) Komitetu TEC tj.:
Wyzwania związane ze zrównoważonym rozwojem takie jak: rolnictwo węglowe. Ponadto porozumienia o wolnym handlu (które monitoruje Trade TF) oraz zmiany sytuacji rynkowej.

2) Wizja WPR po roku 2027 wg EDA

W ramach krótkiej dyskusji stwierdzono, że WPR ponownie ulega przeobrażeniom. Aktualne wyzwania, którym będzie musiała sprostać nowa WPR to: zmienność cen, zmiany klimatu oraz trendy rynkowe w kontekście wymagań konsumentów.

3) Sytuacja rynkowa:

a) prezentacja ZMB – kluczowe informacje:
Wzrost cen dóbr i usług dotknął wszystkie kraje europejskiej, ale na zachodzie Europy inflacje jest niższa niż na wschodzie. Inflacja przełożyła się również na wzrost cen mleka. Ceny mleka wzrosły również Nowej Zelandii, a zwłaszcza w USA. Inflacja odcisnęła swoje piętno również na rynku konsumenckim – spada wolumen sprzedaży, ale przychody rosną z powodu cen. Dostawy mleka w 2022r. wzrosły, gdyż ceny stymulowały podaż, ale z powodu zmian klimatu (i związanych z nimi wymogów) przewiduje się, że w najbliższych latach produkcja mleka spadnie. Koszty przetwórstwa znacznie wrosły z powodu wzrostu cen energii. W UE spadła produkcja serów i mleka spożywczego, wrosła za to produkcja OMP i masła. Globalny popyt na produkty mleczarskie zmalał w przypadku OMP i PMP oraz serwatki, wzrósł natomiast w przypadku serów i masła. Spadł chiński import OMP, PMP i serwatki – jak wydaje się spowodowane może to być wzrostem zapasów i rodzimej produkcji. Dodatkowo przyczynić się do tego mógł spadek PKB Chin spowodowany skutkami COVID-19. Koniec stosowania w Chinach polityki zero tolerancji dla COVID-19 może przynieść poprawę popytu. Eksport z UE zmalał w 2022r., wzrósł natomiast import. UE straciła udziały w światowym rynku serów. W podsumowaniu stwierdzono: historycznie wysokie ceny stymulowały produkcję, ale zmniejszały popyt; ceny surowców i energii są nadal niezwykle wysokie, ale szczyt mamy już za sobą; wysoka niepewność co do zmian sytuacji rynkowej wynika z wojny na Ukrainie, chińskiego popytu, światowej gospodarki oraz inflacji; po unormowaniu cen, rynek mleka wróci do równowagi; duża obniżka cen mleka może spowodować spadek produkcji na poziomie gospodarstw i spowodować długotrwałe niedobory mleka na rynku.

b) sytuacja wg delegacji członkowskich (wyniki ankiety EDA):
Sekretariat EDA podsumował wyniki ankiety przeprowadzonej wśród krajów członkowskich:

• zmiany wielkości dostaw mleka w 2022r. w porównaniu z 2021r. dają mieszany obraz (połowa delegacji zaraportował wzrost, połowa spadek), prognozy dotyczące zmian wielkości dostaw w pierwszym kwartale 2023r. są również mieszane, natomiast większość delegacji uznało, że w drugim kwartale 2023r. dostawy mleka wzrosną;
• zmiany wielkość produkcji OMP w 2022r. w porównaniu z 2021r. – większość delegacji zaraportowała spadek produkcji; Prognozy dotyczące zmian produkcji w pierwszym i drugim kwartale 2023r. są również mieszane;
• zmiany wielkości produkcji PMP w 2022r. w porównaniu z 2021r. dają mieszany obraz sytuacji, tak samo jak prognozy na pierwszy i drugi kwartał 2023r;
• zmiany wielkości produkcji serów w 2022r. w porównaniu z 2021r. dają mieszany obraz sytuacji, tak samo jak prognozy na pierwszy i drugi kwartał 2023r.;
• zmiany wielkości produkcji masła w 2022r. w porównaniu z 2021r. dają mieszany obraz sytuacji, tak samo jak prognozy na pierwszy i drugi kwartał 2023r.;
• zmiany wielkości produkcji serwatki w 2022r. w porównaniu z 2021r. dają mieszany obraz sytuacji, tak samo jak prognozy na pierwszy i drugi kwartał 2023r.;

c) najnowsze zmiany sytuacji w krajach członkowskich EDA:
W ramach dyskusji poszczególne delegacje członkowskie przekazały następujące informacje:

• Austria: w 2022r. odnotowano wzrost produkcji mleka o 3,5%, w 2023r. produkcja jest stabilna, inflacja jest odczuwalna;
• Czechy: inflacja jest odczuwalna, mimo przyjęcia 100 tys. uchodźców z Ukrainy spożycie spadło, cena mleka w styczniu 2023r. to 53EUR/100kg, przewiduje się spadek o jedno lub dwa euro co miesiąc, produkcja mleka 2022r. wzrosła o 7%, spadła produkcja jogurtów i serów;
• Niemcy: dostawy mleka są stabilne, choć w styczniu 2022r. nieco wzrosły, cena skupu spadła o 3EUR/100kg, sprzedaż detaliczna w styczniu zmalała, ale już rośnie, zmalał popyt na produkty ekologiczne, pojawiła się propozycja przepisów ograniczająca reklamy skierowane do dzieci;
• Dania: cena mleka w marcu 2023r. to 63EUR/100kg, spada popyt na produkty ekologiczne;
• Finlandia: odczuwalna inflacja i wzrost znaczenia marek własnych;
• Francja: produkcja mleka spadła, zmniejszono liczebność stad, spożycie sera jest stabilne, za to spada spożycie masła i śmietany i ogólnie produktów ekologicznych;
• Holandia: przewidywany jest wzrost dostaw mleka;
• Irlandia: rekordowe ceny wynoszące 57EUR/100kg, ale przewiduje się ich spadek, gdyż kraj nastawiony jest na eksport, spadła produkcja serów, ale wzrosła masła i OMP;
• Polska: ceny mleka w styczniu 2023r. w porównaniu z grudniem 2022r. spadły o 13%, farmerzy rozważają zmianę profilu produkcji w swoich gospodarstwach, ceny produktów gotowych maleją – wyjątek stanowią sery, wolumen eksportu w 2022r. był niższy niż 2021r., kurs złotego do walut obcych jest korzystny dla polskich eksporterów ale nie tak korzystny jak rok wcześniej, inflacja wysoka;
• Hiszpania: wysoka inflacja, duży wzrost cen mleka spożywczego, wprowadzono podatek od plastiku (opakowania);
• Portugalia: maleje pogłowie krów, maleje produkcja masła, rośnie produkcja serów, cena mleka UHT w detalu to 88 eurocentów za litr, wprowadzono podatek od nadmiarowych zysków.

4) Sytuacja rynkowa wg Komisji Europejskiej
Do spotkania dołączył przedstawiciel Komisji Europejskiej, reprezentujący Dyrekcję Generlalną ds. Rolnictwa (DG AGRI), wydział G.3 – Produkty Zwierzęce – Zastępca Naczelnika Pan Carlos Martin Ovilo i dokonał krótkiej prezentacji sytuacji rynkowej z punktu widzenia Komisji Europejskiej tj.

• Dostawy mleka w 2022r. nieco wzrosły w UE, najbardziej w Polsce, Belgii i Holandii. Na świecie odnotowano spadek produkcji o 0,5%.
• Produkcja PMP w UE spadła o 5,5%.
• Odnotowano spadek średniej ceny mleka w UE. Najniższe ceny odnotowano w następujących krajach: Litwa, Łotwa, Słowacja, Francja i Malta, najwyższe w Hiszpanii, Portugalii i na Węgrzech.
• Ceny produktów gotowych mimo spadków (korekta cen zaczęła się w kwietniu 2022r.) są wyższe od średniej z ostatnich 25 lat. W ostatnich tygodniach zaczęły rosnąć ceny masła i OMP.
• Wolumen handlu zagranicznego UE rozczarowuje, ale jego wartość jest zadowalająca. Odnotowano spadek eksportu masła do Chin wynoszący 30% i serów wynoszący 24%.

5) Dyskusja z Komisją Europejską
W toku dyskusji z przedstawicielem Komisji Europejskiej uzyskano następujące informacje: w tym roku Komisja Europejska opublikuje dokument dotyczący proponowanych zmian WPR, ale nie będą one duże, pojawi się również propozycja legislacyjna w zakresie zmian „Programu dla szkół”.
Przedstawiciele TRADE TF poinformowali przedstawiciela Komisji, że w odczuciu branży mleczarskiej negocjacje handlowe z Australią, Indiami, Tajlandią i Indonezją idą w dobrym kierunku. Problemem w handlu zagranicznym jest nowy chiński standard dla mleka dla niemowląt oraz chińskie wymogi w zakresie rejestracji eksporterów (proces jest powolny), ponadto certyfikaty HALAL stosowane w eksporcie do Egiptu.

6) Zakończenie spotkania
Ze względu na wyczerpanie porządku obrad, termin kolejnego posiedzenia wyznaczono na 24 maja 2023r. Przewodniczący podziękowali uczestnikom za udział i zakończyli spotkanie.

Sporządził:
Robert Gasek, ZPPM

Warszawa, 10.03.2023r.

Załączniki:

Informacja na temat prac CAP TF

Informacja na temat prac Trade TF

Prezentacja EDA na temat WPR po 2027r.

Prezentacja ZMB

Prezentacja sytuacji rynkowej – podsumowanie ankiety przeprowadzonej wśród delegacji członkowskich

Prezentacja sytuacji rynkowej – Komisja Europejska

Załącznik statystyczny