W dniu 12 czerwca 2019r. w Brukseli odbyło się posiedzenie Komitetu Handlu i Gospodarki EDA (TEC-EDA), w którym wziął udział przedstawiciel Polski, oddelegowany przez ZPPM.
Udział przedstawiciela ZPPM w posiedzeniu był dofinansowany ze środków Funduszu Promocji Mleka.

Program posiedzenia obejmował następujące punkty:

1) Powitanie i otwarcie spotkania
Przewodniczący Komitetu, Pan Wim Kloosterboer (Holandia) powitał delegacje krajowe obecne na spotkaniu i otworzył posiedzenie.

2) Oświadczenie antytrustowe
Uczestnikom przypomniano o zakazie wymiany informacji mogących spowodować złamanie przepisów antytrustowych i pouczono ich, że podpisanie listy obecności oznacza zgodę na przestrzeganie regulacji obowiązujących w tym zakresie.

3) Zatwierdzenie:
a)_porządku obrad
Zgodzono się, że w zależności od czasu przybycia przedstawicieli DG AGRI (vide pkt 11 porządku obrad) oraz dostępności czasu przewidzianego na całe posiedzenie program zostanie dostosowany.
b) sprawozdania z poprzedniego posiedzenia
Sprawozdanie przygotowane przez przedstawiciela Danii, zostało przyjęte bez uwag.

4) Sytuacja rynkowa
a) Prezentacja informacji zebranych przez sekretariat EDA
Pracownik sekretariatu EDA omówił dane rynkowe przesłane przez poszczególne delegacje członkowskie do EDA przed posiedzeniem oraz zgromadzone z innych źródeł przez sekretariat. Wśród najważniejszych informacji można wymienić:
– duży wzrost skupu mleka i produkcji przetworów mlecznych w Irlandii;
– średni wzrost cen skupowanego mleka w UE w okresie styczeń-kwiecień 2019r. wynoszący ok. 2% w porównaniu do analogicznego okresu roku poprzedniego;
– wzrost produkcji mleka w Nowej Zelandii wynoszący 4,4%, w USA wynoszący 0,5% oraz spowodowany warunkami atmosferycznymi spadek produkcji w Australii wynoszący 6,6%;
– wzrost znaczenia Białorusi jako eksportera mleka i przetworów mlecznych;
b) Aktualizacja informacji rynkowych przez obecne na posiedzeniu delegacje krajowe
Poszczególne delegacje członkowskie dokonały aktualizacji uprzednio przesłanych danych, wśród najważniejszych informacji można wymienić:
– Polska: wyhamowanie wzrostu produkcji OMP z 15% w okresie styczeń – marzec 2019r. do 11% w okresie styczeń – kwiecień 2019r. (w porównaniu do analogicznych okresów roku poprzedniego), wzrost produkcji masła w kwietniu 2019r., spadek produkcji PMP;
– Irlandia: w okresie styczeń-kwiecień 2019r. wzrost produkcji mleka o 9,8%;
– Francja: spory o marże i ceny na poszczególnych ogniwach łańcucha dostaw, na rynku pojawiają się gospodarstwa mleczarskie na sprzedaż, francuska wersja obserwatorium rynku mleka nie sprawdziła się i jej dalsze funkcjonowanie stoi pod znakiem zapytania;
– Hiszpania: hiszpańska wersja obserwatorium rynku mleka nie sprawdziła się;
– Holandia: spada produkcja mleka, mimo to rośnie produkcja serów, produkcja proszków mlecznych jest niższa niż w roku 2018, eksport OMP rośnie;
– Finlandia: ze względu na toczącą się w tym kraju dyskusję nad zmianami klimatu oraz krajową politykę skierowaną „zero emisji”, konsumenci są zniechęcani do spożywania mleka;
– Niemcy: rynek zachowuje się spokojnie, ceny masła spadają, ale popyt na ten produkt utrzymuje się, rynek OMP jest stabilny;

5) Sprawozdanie grupy roboczej ds. handlu EDA
a) Sprawozdanie z posiedzenia w dniu 11 czerwca 2019r.
Wśród najważniejszych informacji przekazanych przez przewodniczącą grupy roboczej ds. handlu (Dania) można wymienić:
– Kraje Mercosur: nie wiadomo jakie oferty negocjacyjne są składne w ramach toczących się negocjacji umowy o wolnym handlu pomiędzy UE a Mercosur;
– Kraje bliskiego wschodu (Katar i Pakistan w szczególności): stawiają bariery handlowe typu SPS (sanitarne i fitosanitarne) lub dotyczące znakowania żywności;
– Kanada: pojawiły się problemy w sprawie kontynentów taryfowych na sery – licencje importowe trafiają do firm, które nie handlują z UE (wygląda to na celowe utrudnienia ze strony władz kanadyjskich);
– Indonezja: pojawiły się problemy z licencjami importowymi dla zagranicznych firm mleczarskich, co prawdopodobnie stanowi retorsję w stosunku do barier stawianych eksportowi oleju palmowego pochodzącego z tego kraju;
– Nowa Zelandia:  EDA nie będzie naciskać Komisji Europejskiej w sprawie interesów ofensywnych europejskiego mleczarstwa do czasu pojawienia się propozycji umowy pomiędzy UE a NZ.
b) Kluczowe informacje do przekazania Komisji Europejskiej (vide punkt 11a))
Komisja Europejska zostanie poinformowana o pojawiających się problemach w handlu międzynarodowym oraz o aktualnym stanowisku EDA w stosunku do negocjacji z Nową Zelandią.

6) Sprawozdanie grupy roboczej ds. WPR (punkt zrealizowany w trakcie dyskusji z przedstawicielami DG AGRI – vide pkt 11b) )
a) Sprawozdanie z posiedzenia w dniu 11 czerwca 2019r.
Główne punkty stanowiska EDA w sprawie reformy WPR (w tym w zakresie postulatu transparentności rynku) zostały przekazane Komisji Europejskiej;
b) Kluczowe informacje do przekazania Komisji Europejskiej
Komisji Europejskiej przekazano informacje o: sytuacji rynkowej z perspektywy przemysłu mleczarskiego oraz o problemach w realizacji postulatu transparentności rynku na przykładzie Francji i Hiszpanii.

7) Promocja – kampania informacyjna / wizerunkowa prowadzona w Hiszpanii (ze względu na przybycie przedstawicieli Komisji Europejskiej i potencjalny brak czasu, punkt ten został przeniesiony na koniec spotkania)
Przedstawiciel Hiszpanii dokonał prezentacji prowadzonej w tym kraju kampanii informacyjnej / wizerunkowej dotyczącej mleka i jego przetworów. Kampania prowadzona jest w odpowiedzi na istotny spadek spożycia mleka w tym kraju. Dotychczas na tego typu działania wydatkowano stosunkowo niewielkie kwoty. W ramach prowadzonej już od trzech lat kampanii skupiono się na aspektach żywieniowych i zdrowotnych spożycia mleka i jego przetworów (wapń dla kości, białko dla mięśni). Kampania jest skierowana do osób odpowiedzialnych za zakupy żywności w rodzinach i promuje spożycie trzech porcji mleka i jego przetworów dziennie. Kampania jest finansowana wyłącznie ze środków hiszpańskiej branży mleczarskiej (w ramach funkcjonującej w Hiszpanii organizacji międzybranżowej), co powoduje, że zarówno zasięg terytorialny, jak i przekaz kampanii, jak też objęte nią produkty nie są regulowane przepisami UE. Dotychczas wydatkowano ok. 4 mln EUR. Hiszpańskie firmy mleczarskie umieszczają logo kampanii na swoich produktach.

8) Sprawozdanie z posiedzenia Rady Obserwatorium Rynku Mleka (MMO)
a) Sprawozdanie z posiedzenia w dniu 23 marca 2019r.
Przedstawiciel Francji uczestniczący w posiedzeniach MMO referując ostanie posiedzenie zwrócił uwagę na spadek spożycia mleka spożywczego w UE oraz na rosnący popyt na produkty ekologiczne (sieci handlowe domagają się tego typu produktów, również w ramach dostaw marek własnych sieci – jest to dla nich o tyle wygodne, że nie ponosząc żadnych kosztów, mogą poprawić swój wizerunek w oczach swoich klientów);

9)Funkcjonowanie łańcucha dostaw żywności
a) Nieuczciwe praktyki handlowe (UTP) – publikacja dyrektywy
Ustalono, że delegacje członkowskie w miarę możliwości powinny zabiegać u swoich rządów o objęcie przepisami całego łańcucha dostaw (włączając w to sieci handlowe);
b)Transparentność rynku – stanowisko EDA
Ustalono, że EDA ponownie przeprowadzi ankietę dotyczącą wdrożenia tzw. pakietu mleczarskiego w poszczególnych krajach członkowskich.

10) Brexit
a) Ostanie wydarzenia
Ostatnie wydarzenia związane z Brexitem zreferował przedstawiciel Wielkiej Brytanii.
Premier Wielkiej Brytanii – Teresa May, zrezygnowała z przewodniczenia Partii Konserwatywnej. Wśród kandydatów na jej miejsce wymieniany jest Boris Johnson (były burmistrz Londynu, zwolennik Brexitu).
Brytyjski przemysł żywnościowy przygotowuje się na tzw. twarde wyjście kraju z UE tj. bez umowy. Zgodnie z dotychczasowymi doniesieniami dotyczącymi stanowiska rządu brytyjskiego w tej sprawie, w przypadku „twardego wyjścia” na granicach Wlk. Brytanii nie dochodziłoby do kontroli weterynaryjnych, ale pojawiłyby się bariery celne. Natomiast UE w przypadku braku umowy, traktowałaby Wlk. Brytanię, jako tzw. kraj trzeci – ze wszystkimi konsekwencjami z tym idącymi.
Stanowisko EDA w tej sprawie brzmi: negocjacje w sprawie Brexitu pomiędzy UE, a Wlk. Brytanią powinny się już rozpocząć.

11) Dyskusja z przybyłymi na posiedzenie przedstawicielami Dyrekcji Generalnej Komisji Europejskiej ds. rolnictwa (DG AGRI) (w związku z przybyciem przedstawicieli Komisji Europejskiej na posiedzenie punkt ten został zrealizowany po punkcie 5) tj. po sprawozdaniu grupy roboczej ds. handlu).
a) Przybycie przedstawicieli DG AGRI zajmujących się polityką handlową UE
– Umowa CETA (UE-Kanada): Przewodnicząca grupy roboczej ds. handlu EDA przekazała informacje dotyczące problemów w handlu z Kanadą (vide pkt 5) )Przedstawiciel DG AGRI stwierdził, że Komisja Europejska będzie w tej sprawie rozmawiać z Kanadą, ale prosi o informacje o problemach jakich doświadczyli unijni eksporterzy.
– USA: Przedstawiciel DG AGRI przypomniał, że w czerwcu 2018r. doszło do porozumienia pomiędzy UE a USA w sprawie wymiany handlowej dotyczącej przemysłu samochodowego (tzw. „tripple zero agreement” – (porozumienie o potrójnym zerze) tj. zero ceł, zero barier parataryfowych, zero subsydiów). Strona amerykańska chciałaby podobnego porozumienia w zakresie produkcji rolnej, ale strona unijna odmawia zgody gdyż obawia się, że to porozumienie upadnie tak jak umowa TTIP (obywatele UE obawiali się obniżenia standardów jakościowych produktów importowanych na rynek UE).
Jest też inny aspekt sprawy wolnego handlu artykułami rolno-spożywczymi pomiędzy UE a USA. Przedstawiciel DG AGRI poinformował zebranych, że na forum arbitrażowym WTO toczą się dwa spory pomiędzy UE a USA. Jeden dotyczy skargi USA na UE w sprawie subsydiowania konsorcjum Airbusa. Drugi dotyczy skargi UE na USA w sprawie subsydiowania firmy Boeing. Ponieważ pierwsza skarga (dotycząca Airbusa) została zgłoszona wcześniej, to prawdopodobnie zostanie wcześniej rozpatrzona (w sierpniu 2019r.). Wyrok trybunału arbitrażowego WTO określi jak dużą szkodę poniosły USA i dla wyrównania tych strat USA będą miały prawo do zastosowania ceł odwetowych – najprawdopodobniej na wino i sery – zwłaszcza francuskie, jak też masło i mleko owcze, gdyż UE eksportuje do USA produktów rolnych na roczną kwotę wynoszącą ok. 800 mln EUR tymczasem, zgodnie z prawdopodobnym wyrokiem trybunału arbitrażowego straty USA zostaną wycenione na ok. 750 mln EUR).
– kraje Mercosur: Komisja Europejska obawia się braku porozumienia w zakresie wolnego handlu. Południowa Ameryka zaproponowała dosyć dobrą ofertę dla mleczarstwa (jak to określono – idącą w dobrym kierunku), zwłaszcza dla mleka w proszku dla dzieci i proszków mlecznych, ale w przypadku serów zaoferowano zbyt mały kontyngent bezcłowy oraz zbyt małą obniżkę ceł na masło. UE natomiast chce kompletnej liberalizacji handlu.
– Nowa Zelandia: UE nie chce liberalizacji i będzie się opowiadać za kontyngentami celnymi. Oferta ze strony UE pojawi się prawdopodobnie we wrześniu 2019r.
Przedstawiciel Polski zadał pytanie o możliwy status produktu wrażliwego dla produktów mleczarskich w ramach umowy z Nową Zelandią (kilkanaście dni przed posiedzeniem TEC-EDA, polskie MRiRW zwróciło się do polskich organizacji mleczarskich z prośbą o wskazanie linii taryfowych dla produktów mleczarskich, którym należałoby przyznać status produktu wrażliwego, stwierdzając przy tym, że przyznanie takiego statusu wszystkim produktom prawdopodobnie nie będzie możliwe). W odpowiedzi na pytanie, przedstawiciel DG AGRI oznajmił, że wszystkie produkty mleczarskie otrzymają taki status, być może z wyjątkiem laktozy i jeszcze jednego produktu.
b) Przybycie przedstawicieli DG AGRI zajmujących się WPR
Przedstawiciele DG AGRI zreferowali sytuację na rynku mleka. Ich diagnozy pokrywały się z ustaleniami sekretariatu EDA i delegacji członkowskich, które zostały zreferowane przez przewodniczącego grupy roboczej EDA ds. WPR.
Przedstawiciele Komisji poinformowali, że ostatnia partia masła zgromadzonego w ramach skupu interwencyjnego niebawem zostanie sprzedana.
W zakresie transparentności rynku (i toczących się prac na poziomie UE w zakresie nałożenia nowych obowiązków informacyjnych (raportowanie większego zakresu danych) na firmy mleczarskie) przekazano informacje o problemach w funkcjonowaniu francuskiego i hiszpańskiego obserwatorium rynku mleka (z intencją poinformowania Komisji, że pomysł transparentności rynku jest trudny w realizacji).

12) Sprawy różne
a) Sekretariat EDA roześle ankietę skierowaną do delegacji członkowskich w sprawie ewentualnych działań EDA w sprawie zmian unijnej klasyfikacji statystycznej działalności. Zagadnienie to nie wzbudziło zainteresowania podczas spotkania.
b) Supply Chain Initiative – sieci handlowe podjęły działania zmierzające do zmniejszenia obciążeń wynikających z dyrektywy o nieuczciwych praktykach handlowych (vide pkt. 9a)). Informacje na ten temat zostaną przesłane delegacjom krajowym przez sekretariat EDA.
c) Następne posiedzenie Komitetu TEC-EDA odbędzie się w Wiedniu podczas Światowego Kongresu Mleczarstwa (październik 2019r), kolejne spotkanie odbędzie się najprawdopodobniej pod koniec stycznia 2020r;

13) Zakończenie posiedzenia

Posiedzenie Komitetu Handlu i Gospodarki EDA, Bruksela 12 czerwca 2019r.